Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

contumelia C

  • 1 contumelia

    contumēlia, ae, f. (contemno), jede jmds. sittliches Gefühl, Ehre u. Würde herabwürdigende Handlung od. Rede, die Ehrenkränkung, die entehrende, entwürdigende Beschimpfung, der entehrende, entwürdigende Schimpf, die Schmach, in Worten auch = die Schmähung, die Schmährede, Verunglimpfung, der beleidigende, ehrenrührige Ausdruck od. Ausfall (vollst. verborum c.), in Taten = die entehrende, entwürdigende, empörende Mißhandlung, der beleidigende usw. Übermut (vollst. rerum c.), I) eig., einer Pers.: a) übh.: contumeliae acerbiores principibus solent esse, quam iniuriae, Sen.: maledictio nihil habet propositi praeter contumeliam; quae si petulantius iactatur, convicium, si facetius, urbanitas vocatur, Cic.: alterum genus (facetiarum), in quo nulli aculei contumeliarum insunt, Cic. – contumeliā dignus, Cic.: contumeliis obnoxius, Suet. u. Plin. ep.: contumeliae plenum ludibrium, Val. Max. – c. mea (meine, gegen mich), Cic.: contumeliae graves od. gravissimae, Vell. u. Cic.: insignis despecti senatus c., Suet.: an esse ulla maior aut insignitior c. potest, quam etc., Liv. – accipere tantam contumeliam, Caes.: accipere alqd ad od. in contumeliam, etw. für eine Schm. halten, sich durch etw. in seiner Ehre gekränkt fühlen, Ter. u. Curt.: addere contumeliam iniuriae Phaedr.: nullam adhibere memoriam contumeliae, kein Gedächtnis haben für eine B., Nep.: adicere verborum contumelias, Sen. rhet.: afficere alqm contumeliā, Sen., pari contumeliā, Lentul. in Cic. ep., contumeliis, Sen. rhet.: contumeliā appellare alqm perfugam, jmd. Üb. schimpfen, Caes.: arcere ferro eam contumeliam, Liv. – demere (jmdm. abnehmen, zurücknehmen) contumeliam, Liv.: depellere omni vi contumeliam iniuriamque, Liv.: descendere palam ad gravissimas verborum contumelias, Caes.: dicere alci contumeliam od. contumelias, Plaut. u. Ter.: dicere contumelias in Caesarem, Tac.: ultro dicere contumelias, Liv. – istaec quidem contumelia est, Ter.: quid est, si hoc non contumelia est? Ter. – contumelia est m. Inf., Sen. de const. sap. 16, 4. – edere in corpora ipsorum, in liberos, in coniuges infandas contumelias, Liv.: effundere contumelias et invidiam in populum Rom. (in einer Rede), Tac.: exsequi (bestrafen) contumelias suas nullā crudelitate, Sen.: exstingui non posse eam contumeliam, Plin. ep. – facere (alci) contumeliam, eine B., eine Schm. antun, Cato, Komik., Liv. u. Sen. ( nur Anton. b. Cic. Phil. 3, 22 cont. facere = eine B. erleiden): ferre aequo animo contumeliam, Iustin.: quae contumelia eum non fregit, sed erexit, Nep. – imponere alci tantam contumeliam, Sall., u. alci contumelias, Gracch. fr., u. alci privatim plurimas iniurias contumeliasque, Cic.: inferre alci contumeliam, Vell.: interrogare alqm verborum contumeliā, Caes.: alternis versibus intorquentur inter fratres contumeliae gravissimae, Cic.: natus ad contumelias omnium ingeniis inurendas, Sen. rhet. – iacere contumeliam in alqm, Cic.: iactare contumeliam petulantius, facetius, Cic. – lacerare alqm incesto ore verborum contumeliis, Cic.: leniuntur alcis erga me officiis hominis importunissimi contumeliae, Metell. in Cic. ep. – meritum esse eam contumeliam omnibus morum vitiis, Vell. – offendet te dicax contumeliā, Tac.: offerre os contumeliis, Tac.: onerare alqm contumeliis od. omnibus contumeliis, Metell. (in Cic. ep.) u. Cic. – parcere nullis verborum contumeliis de viro ad fratrem, Liv.: pati contumelias, Brut. in Cic. ep.: perpeti alcis contumelias, Ter.: perferre omnes indignitates contumeliasque, Caes.: praebere ad contumeliam os od. praebere os contumeliis, Liv.: propulsare a se contumeliam, Cic. – nihil defuit contumeliarum, quin subiret, Suet. – trahere in contumeliam suam, si etc., Suet. – vacat animadversio et castigatio contumeliā, Cic.: vertere alqd in contumeliam suam, etw. als persönlichen Schimpf ansehen, Caes.: vexare alqm omnibus contumeliis, Cic.: vindicare suam contumeliam, Plin. ep.: vindicare alqm a contumeliis alcis, Vell. – contumeliae causā, zB. c. causā alqm describere, Cic.: c. causā alqm nominare dominum (»Herr« schimpfen), Suet., u. c. causā alqos vocare auditores (»Zuhörer« schimpfen), Sen. rhet.: u. (Ggstz. honoris causā) alqm honoris potius, quam contumeliae causā nominatum velle, Cic. – ad contumeliam, zB. praesidium per cruciatum et ad c. necare, Liv. – in contumeliam, zB. nisi in contumeliam ignominiamque nostram certare iuvat, Liv. – per contumeliam, zB. saepe Thurinum appellari, Suet.: per contumeliam beneficium populi Rom. alci extorquere, Caes. – cum contumelia, zB. magna cum contumelia verborum nostros ad pugnam evocare, Caes.: in arma cum gravibus in Romanos contumeliis instigare, Vell.: cum contumelia nostra omnia prius experiri velle, Lentul. in Cic. ep. – defensionem Gabinii sine ulla mea contumelia suscepit, Cic.: non sine verborum contumelia in alqm saevire, Suet. – sine contumelia nominari, ohne bloßgestellt zu werden, Cic. – b) insbes., die Ehrenkränkung, entehrende Mißhandlung durch Unzucht, die Schändung (vollst. c. stupri, ICt.), piratarum contumelias perpeti, Cic.: ad libidinem et contumeliam animum accendere, Liv.: quos post transacta convivia aliae cubiculi contumeliae exspectant, Sen.: ita ei lecti sui contumelia vectigalis est, Apul. – II) übtr., lebl. Ggstde., die Mißhandlung, das Ungemach, quamvis vim et contumeliam perferre (von Schiffen), Caes. b. G. 3, 13, 3: lignum inquinare omni contumeliā, Phaedr. 1, 2, 21. – / Synk. Form contumia, Mart. Cap. 4. § 424 u. Gloss.

    lateinisch-deutsches > contumelia

  • 2 contumelia

    contumēlia, ae, f. (contemno), jede jmds. sittliches Gefühl, Ehre u. Würde herabwürdigende Handlung od. Rede, die Ehrenkränkung, die entehrende, entwürdigende Beschimpfung, der entehrende, entwürdigende Schimpf, die Schmach, in Worten auch = die Schmähung, die Schmährede, Verunglimpfung, der beleidigende, ehrenrührige Ausdruck od. Ausfall (vollst. verborum c.), in Taten = die entehrende, entwürdigende, empörende Mißhandlung, der beleidigende usw. Übermut (vollst. rerum c.), I) eig., einer Pers.: a) übh.: contumeliae acerbiores principibus solent esse, quam iniuriae, Sen.: maledictio nihil habet propositi praeter contumeliam; quae si petulantius iactatur, convicium, si facetius, urbanitas vocatur, Cic.: alterum genus (facetiarum), in quo nulli aculei contumeliarum insunt, Cic. – contumeliā dignus, Cic.: contumeliis obnoxius, Suet. u. Plin. ep.: contumeliae plenum ludibrium, Val. Max. – c. mea (meine, gegen mich), Cic.: contumeliae graves od. gravissimae, Vell. u. Cic.: insignis despecti senatus c., Suet.: an esse ulla maior aut insignitior c. potest, quam etc., Liv. – accipere tantam contumeliam, Caes.: accipere alqd ad od. in contumeliam, etw. für eine Schm. halten, sich durch etw. in seiner Ehre gekränkt fühlen, Ter. u. Curt.: addere contumeliam iniuriae Phaedr.: nullam adhibere memoriam contumeliae, kein Ge-
    ————
    dächtnis haben für eine B., Nep.: adicere verborum contumelias, Sen. rhet.: afficere alqm contumeliā, Sen., pari contumeliā, Lentul. in Cic. ep., contumeliis, Sen. rhet.: contumeliā appellare alqm perfugam, jmd. Üb. schimpfen, Caes.: arcere ferro eam contumeliam, Liv. – demere (jmdm. abnehmen, zurücknehmen) contumeliam, Liv.: depellere omni vi contumeliam iniuriamque, Liv.: descendere palam ad gravissimas verborum contumelias, Caes.: dicere alci contumeliam od. contumelias, Plaut. u. Ter.: dicere contumelias in Caesarem, Tac.: ultro dicere contumelias, Liv. – istaec quidem contumelia est, Ter.: quid est, si hoc non contumelia est? Ter. – contumelia est m. Inf., Sen. de const. sap. 16, 4. – edere in corpora ipsorum, in liberos, in coniuges infandas contumelias, Liv.: effundere contumelias et invidiam in populum Rom. (in einer Rede), Tac.: exsequi (bestrafen) contumelias suas nullā crudelitate, Sen.: exstingui non posse eam contumeliam, Plin. ep. – facere (alci) contumeliam, eine B., eine Schm. antun, Cato, Komik., Liv. u. Sen. ( nur Anton. b. Cic. Phil. 3, 22 cont. facere = eine B. erleiden): ferre aequo animo contumeliam, Iustin.: quae contumelia eum non fregit, sed erexit, Nep. – imponere alci tantam contumeliam, Sall., u. alci contumelias, Gracch. fr., u. alci privatim plurimas iniurias contumeliasque, Cic.: inferre alci contumeliam, Vell.: interrogare alqm verborum contumeliā, Caes.:
    ————
    alternis versibus intorquentur inter fratres contumeliae gravissimae, Cic.: natus ad contumelias omnium ingeniis inurendas, Sen. rhet. – iacere contumeliam in alqm, Cic.: iactare contumeliam petulantius, facetius, Cic. – lacerare alqm incesto ore verborum contumeliis, Cic.: leniuntur alcis erga me officiis hominis importunissimi contumeliae, Metell. in Cic. ep. – meritum esse eam contumeliam omnibus morum vitiis, Vell. – offendet te dicax contumeliā, Tac.: offerre os contumeliis, Tac.: onerare alqm contumeliis od. omnibus contumeliis, Metell. (in Cic. ep.) u. Cic. – parcere nullis verborum contumeliis de viro ad fratrem, Liv.: pati contumelias, Brut. in Cic. ep.: perpeti alcis contumelias, Ter.: perferre omnes indignitates contumeliasque, Caes.: praebere ad contumeliam os od. praebere os contumeliis, Liv.: propulsare a se contumeliam, Cic. – nihil defuit contumeliarum, quin subiret, Suet. – trahere in contumeliam suam, si etc., Suet. – vacat animadversio et castigatio contumeliā, Cic.: vertere alqd in contumeliam suam, etw. als persönlichen Schimpf ansehen, Caes.: vexare alqm omnibus contumeliis, Cic.: vindicare suam contumeliam, Plin. ep.: vindicare alqm a contumeliis alcis, Vell. – contumeliae causā, zB. c. causā alqm describere, Cic.: c. causā alqm nominare dominum (»Herr« schimpfen), Suet., u. c. causā alqos vocare auditores (»Zuhörer« schimpfen), Sen. rhet.: u. (Ggstz. honoris causā) alqm
    ————
    honoris potius, quam contumeliae causā nominatum velle, Cic. – ad contumeliam, zB. praesidium per cruciatum et ad c. necare, Liv. – in contumeliam, zB. nisi in contumeliam ignominiamque nostram certare iuvat, Liv. – per contumeliam, zB. saepe Thurinum appellari, Suet.: per contumeliam beneficium populi Rom. alci extorquere, Caes. – cum contumelia, zB. magna cum contumelia verborum nostros ad pugnam evocare, Caes.: in arma cum gravibus in Romanos contumeliis instigare, Vell.: cum contumelia nostra omnia prius experiri velle, Lentul. in Cic. ep. – defensionem Gabinii sine ulla mea contumelia suscepit, Cic.: non sine verborum contumelia in alqm saevire, Suet. – sine contumelia nominari, ohne bloßgestellt zu werden, Cic. – b) insbes., die Ehrenkränkung, entehrende Mißhandlung durch Unzucht, die Schändung (vollst. c. stupri, ICt.), piratarum contumelias perpeti, Cic.: ad libidinem et contumeliam animum accendere, Liv.: quos post transacta convivia aliae cubiculi contumeliae exspectant, Sen.: ita ei lecti sui contumelia vectigalis est, Apul. – II) übtr., lebl. Ggstde., die Mißhandlung, das Ungemach, quamvis vim et contumeliam perferre (von Schiffen), Caes. b. G. 3, 13, 3: lignum inquinare omni contumeliā, Phaedr. 1, 2, 21. – Synk. Form contumia, Mart. Cap. 4. § 424 u. Gloss.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contumelia

  • 3 contumēlia

        contumēlia ae, f    [com-+1 TEM-], insult, abuse, affront, reproach, invective, contumely: ei facere contumeliam, T.: contumelias dicere, L.: improborum: tam insignem in me accipere, T.: tantā adfectus: tantā acceptā, Cs.: contumeliam remanere in exercitu sinere, disgrace, S.: addere contumeliam iniuriae, Ph.: contumelias perferre, Cs.: graves, H.: verborum: a quibus contumeliā perfugae appellarentur, Cs.: ingenium contumeliā adcensum, S.: quam sine contumeliā describo.— Person.: Contumeliae fanum. — Fig., injury, assault, violence: naves factae ad contumeliam perferendam, violence, Cs.: praebere ora contumeliis, to the blows, Ta.
    * * *
    indignity, affront, abuse/insult; insulting language/behavior; rough treatment

    Latin-English dictionary > contumēlia

  • 4 contumelia

    contŭmēlĭa, ae, f. [st2]1 [-] propos blessant, action outrageante, offense, affront, injure, insulte, outrage, sarcasme. [st2]2 [-] outrage, attentat à la pudeur. [st2]3 [-] dommage (fait à un navire). [st2]4 [-] blâme, reproche.    - per contumeliam: d'une façon outrageante.
    * * *
    contŭmēlĭa, ae, f. [st2]1 [-] propos blessant, action outrageante, offense, affront, injure, insulte, outrage, sarcasme. [st2]2 [-] outrage, attentat à la pudeur. [st2]3 [-] dommage (fait à un navire). [st2]4 [-] blâme, reproche.    - per contumeliam: d'une façon outrageante.
    * * *
        Contumelia, contumeliae, a Contumeo verbo, vel a Contemnendo. Terent. Oultrage, et Parolle de despris, Contumelie.
    \
        Contumeliam accipere in se. Cic. Recevoir oultrage de parolles, Estre oultragé, Estre laidengé.
    \
        Dicere contumeliam. Liu. Laidenger aucun.
    \
        Queri de contumeliis debilitatis suae. Plin. iunior. Se plaindre du contemnement qui luy advient à cause de sa maladie.

    Dictionarium latinogallicum > contumelia

  • 5 contumelia

    contumelia contumelia, ae f обида, оскорбление

    Латинско-русский словарь > contumelia

  • 6 contumelia

    contumelia contumelia, ae f оскорбление

    Латинско-русский словарь > contumelia

  • 7 contumelia

    contumēlia, ae f. [одного корня с tumeo ]
    1) обида, унижение, поругание, оскорбление, поношение, бесчестие
    imponere C, Sl (facere Ter, L, Sen, dicere Pl) alicui contumeliam или jacēre contumeliam in aliquem C — нанести кому-л. оскорбление
    accipere (vertere) aliquid ad (in) contumeliam Ter, QC, Cs — принять что-л. за оскорбление
    per contumeliam Cs (contumeliae causa C) — оскорбительным образом
    c. verborum Csбранные слова
    2) (тж. c. stupri Dig) осквернение, обесчещение, растление C, L, Sen, Ap
    3) злополучие, бедствие
    naves ex robore factae ad quamvis vim et contumeliam perferendam Cs — корабли, сделанные из дуба, чтобы (они могли) переносить любой натиск и любые невзгоды

    Латинско-русский словарь > contumelia

  • 8 Contumelia

    con-tŭmēlĭa (post-class. access. form contŭmĭa, Mart. Cap. 4, § 424; cf.: contumia contumelia, Gloss. Isid.), ae, f. [from a root tem, whence also temno, contemno, and contumax; cf. Dig. 47, 10, 1], abuse, insult, affront, reproach, invective, contumely (cf.: injuria, hubris; very freq. and class. in sing. and plur.):

    contumelia a contemptu dicta est, quia nemo nisi quem contempsit, tali injuriā notat,

    Sen. Const. 11, 2: patior facile injuriam, si est vacua a contumeliā, Pac. ap. Non. p. 430, 16; cf.

    Caecil. ib.: contumeliam alteri facere,

    Plaut. As. 2, 4, 82; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 79; cf. id. Eun. 5, 2, 26:

    contumeliam dicere alicui,

    Plaut. Curc. 4, 1, 17; id. Bacch. 2, 3, 33; Ter. Phorm. 2, 3, 29; Liv. 25, 22, 13:

    contumeliam si dicis, audies,

    Plaut. Ps. 4, 7, 77:

    jacere in aliquem,

    Cic. Sull. 7, 23:

    meretricum perpeti,

    Ter. Eun. 1, 1, 3; cf. Cic. Verr. 2, 3, 41, § 96:

    in se accipere,

    Ter. Eun. 4, 7, 1; cf.:

    tanta contumelia accepta,

    Caes. B. G. 7, 10:

    alicui imponere,

    Sall. C. 48, 9:

    quibus tu privatim injurias plurimas contumeliasque imposuisti,

    Cic. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    indignitates contumeliasque perferre,

    Caes. B. G. 2, 14: graves, severe reproaches (opp. libera consilia), Hor. Epod. 11, 26:

    aliquid in suam contumeliam vertere,

    Caes. B. C. 1, 8:

    per contumeliam,

    id. ib. 1, 9; Quint. 4, 1, 11:

    contumeliā perfugae appellari ab aliquo,

    Caes. B. C. 2, 28; cf. Liv. 3, 50, 6 et saep.:

    in contumeliam ignominiamque nostram certare juvat,

    id. 4, 4, 12:

    contumeliae verborum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5.—In mal. part., violation, Liv. 8, 28, 2; Auct. Har. Resp. 20, 42.—The expression facere contumeliam is censured by Cic. (Phil. 3, 9, 22) in the words of Antonius: nulla contumelia est, quam facit dignus; but it is not clear on what grounds (whether as an archaism, or because it is used after the analogy of jacturam facere, in the sense of contumelia adfici); v. Quint. 9, 3, 13, and cf. esp. Gronov. Observv. 3, 8, pp. 488-502 (pp. 241-247 Frotsch.).—Personified: Contŭmē-lĭa, like Hubris, Cic. Leg. 2, 11, 28.—
    * II.
    Transf., injury, assault, annoyance, violence, blows, etc. ( = injuria):

    naves totae factae ex robore ad quamvis vim et contumeliam perferendam,

    injury, violence, Caes. B. G. 3, 13; so Phaedr. 1, 2, 21:

    praeberi ora contumeliis,

    to the blows, Tac. H. 3, 31; 3, 85:

    debilitatis suae,

    annoyance, hardship, Plin. Ep. 8, 18, 9; cf. injuria.

    Lewis & Short latin dictionary > Contumelia

  • 9 contumelia

    con-tŭmēlĭa (post-class. access. form contŭmĭa, Mart. Cap. 4, § 424; cf.: contumia contumelia, Gloss. Isid.), ae, f. [from a root tem, whence also temno, contemno, and contumax; cf. Dig. 47, 10, 1], abuse, insult, affront, reproach, invective, contumely (cf.: injuria, hubris; very freq. and class. in sing. and plur.):

    contumelia a contemptu dicta est, quia nemo nisi quem contempsit, tali injuriā notat,

    Sen. Const. 11, 2: patior facile injuriam, si est vacua a contumeliā, Pac. ap. Non. p. 430, 16; cf.

    Caecil. ib.: contumeliam alteri facere,

    Plaut. As. 2, 4, 82; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 79; cf. id. Eun. 5, 2, 26:

    contumeliam dicere alicui,

    Plaut. Curc. 4, 1, 17; id. Bacch. 2, 3, 33; Ter. Phorm. 2, 3, 29; Liv. 25, 22, 13:

    contumeliam si dicis, audies,

    Plaut. Ps. 4, 7, 77:

    jacere in aliquem,

    Cic. Sull. 7, 23:

    meretricum perpeti,

    Ter. Eun. 1, 1, 3; cf. Cic. Verr. 2, 3, 41, § 96:

    in se accipere,

    Ter. Eun. 4, 7, 1; cf.:

    tanta contumelia accepta,

    Caes. B. G. 7, 10:

    alicui imponere,

    Sall. C. 48, 9:

    quibus tu privatim injurias plurimas contumeliasque imposuisti,

    Cic. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    indignitates contumeliasque perferre,

    Caes. B. G. 2, 14: graves, severe reproaches (opp. libera consilia), Hor. Epod. 11, 26:

    aliquid in suam contumeliam vertere,

    Caes. B. C. 1, 8:

    per contumeliam,

    id. ib. 1, 9; Quint. 4, 1, 11:

    contumeliā perfugae appellari ab aliquo,

    Caes. B. C. 2, 28; cf. Liv. 3, 50, 6 et saep.:

    in contumeliam ignominiamque nostram certare juvat,

    id. 4, 4, 12:

    contumeliae verborum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5.—In mal. part., violation, Liv. 8, 28, 2; Auct. Har. Resp. 20, 42.—The expression facere contumeliam is censured by Cic. (Phil. 3, 9, 22) in the words of Antonius: nulla contumelia est, quam facit dignus; but it is not clear on what grounds (whether as an archaism, or because it is used after the analogy of jacturam facere, in the sense of contumelia adfici); v. Quint. 9, 3, 13, and cf. esp. Gronov. Observv. 3, 8, pp. 488-502 (pp. 241-247 Frotsch.).—Personified: Contŭmē-lĭa, like Hubris, Cic. Leg. 2, 11, 28.—
    * II.
    Transf., injury, assault, annoyance, violence, blows, etc. ( = injuria):

    naves totae factae ex robore ad quamvis vim et contumeliam perferendam,

    injury, violence, Caes. B. G. 3, 13; so Phaedr. 1, 2, 21:

    praeberi ora contumeliis,

    to the blows, Tac. H. 3, 31; 3, 85:

    debilitatis suae,

    annoyance, hardship, Plin. Ep. 8, 18, 9; cf. injuria.

    Lewis & Short latin dictionary > contumelia

  • 10 contumelia

    оскорбление, бесчестие (1. 1 D. 37, 14 1. 33 D. 47, 10. 1. 38 § 1 D. 48, 5. Gai. III. 222);

    contumeliosus, бесчестный, contumeliosum sibi libertum queri (1. 1 § 10 D. 1, 12);

    iniuria contumeliosior (1. 7 § 7 D. 47, 10);

    contumeliose (adv.) оскорбительно (1. 27 § 1 D. 7, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > contumelia

  • 11 contumelia

    , ae f
      обида, оскорбление

    Dictionary Latin-Russian new > contumelia

  • 12 propior

    prŏpĭor, prŏpĭus (gén. ōris), compar. de propis, inusité    - voir propius, adv. [st1]1 [-] plus près, plus proche, plus voisin.    - avec dat. propior patriæ, Ov. P. 1, 2, 130: plus proche de la patrie.    - avec acc. propior montem, Sall. J. 49, 1: plus près de la montagne.    - avec ab ab igne propior, Sen. Ep. 74, 4: plus près du feu.    - n. plur. propiora fluminis, Tac. H. 5, 16: les points du fleuve plus rapprochés. [st1]2 [-] plus prochain (en parl. du temps), plus récent, plus rapproché, plus imminent.    - propior epistula, Cic.: la lettre plus récente.    - venio ad propiorem (epistulam), Cic. Att. 15, 3, 2: j'en viens à la lettre plus récente.    - veniunt ad propiora, Cic. Tusc. 1, 116: ils viennent à des faits plus rapprochés.    - aliud multo propius atque in ipsis prope portis bellum ortum, Liv. 1, 14: une autre guerre éclata, beaucoup plus proche, presque aux portes de la ville.    - avec dat. propior leto, Ov.: plus proche de la mort.    - septimus octavo propior annus, Hor. S. 2, 6, 40: la septième année qui est plus près de la huitième (= près de sa fin).    - propius nihil factum est quam ut occideretur, Cic.: il s'en est bien peu fallu qu'il ne fût tué, il a bien failli être tué. [st1]3 [-] qui se rapproche davantage, plus approchant de, plus semblable à; plus vraisemblable.    - quæ sceleri propiora sunt quam religioni, Cic. Verr. 4, 112: des choses qui se rapprochent plus du crime que de la piété.    - quod propius vero est, Liv. 4, 37, 1: ce qui est plus près de la vérité.    - id vitium propius virtutem erat, Sall. C. 11, 1: ce vice se rapprochait davantage de la vertu.    - propius est fidem avec prop. inf. Liv. 4, 17: il est plus croyable que.    - a contumelia quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi, Tac. H. 2, 76: ce serait un affront plutôt qu'un honneur d'être choisi après Vitellius. [st1]4 [-] plus proche (par le sang), plus proche parent.    - alicui propior, Cic. Quinct. 97: plus proche parent de qqn.    - quibus propior P. Quintio nemo est, Cic. Quint. 31, 97: qui n'ont pas de plus proche parent que P. Quintus.    - gradu propior sanguinis, Ov. H. 3, 28: plus proche par le sang (plus proche parent). [st1]5 [-] qui touche de plus près.    - sua sibi propiora pericula esse quam mea, Cic. Sest. 40: [ils disaient] que leurs dangers les touchaient de plus près que les miens. [st1]6 [-] plus porté vers.    - oderat Aenean propior Saturnia Turno, Ov. Tr. 1, 2, 7: la fille de Saturne, plus portée vers Turnus, haïssait Enée.    - irae quam timori propior, Tac. An. 16, 9: plus enclin à la colère qu'à la crainte.
    * * *
    prŏpĭor, prŏpĭus (gén. ōris), compar. de propis, inusité    - voir propius, adv. [st1]1 [-] plus près, plus proche, plus voisin.    - avec dat. propior patriæ, Ov. P. 1, 2, 130: plus proche de la patrie.    - avec acc. propior montem, Sall. J. 49, 1: plus près de la montagne.    - avec ab ab igne propior, Sen. Ep. 74, 4: plus près du feu.    - n. plur. propiora fluminis, Tac. H. 5, 16: les points du fleuve plus rapprochés. [st1]2 [-] plus prochain (en parl. du temps), plus récent, plus rapproché, plus imminent.    - propior epistula, Cic.: la lettre plus récente.    - venio ad propiorem (epistulam), Cic. Att. 15, 3, 2: j'en viens à la lettre plus récente.    - veniunt ad propiora, Cic. Tusc. 1, 116: ils viennent à des faits plus rapprochés.    - aliud multo propius atque in ipsis prope portis bellum ortum, Liv. 1, 14: une autre guerre éclata, beaucoup plus proche, presque aux portes de la ville.    - avec dat. propior leto, Ov.: plus proche de la mort.    - septimus octavo propior annus, Hor. S. 2, 6, 40: la septième année qui est plus près de la huitième (= près de sa fin).    - propius nihil factum est quam ut occideretur, Cic.: il s'en est bien peu fallu qu'il ne fût tué, il a bien failli être tué. [st1]3 [-] qui se rapproche davantage, plus approchant de, plus semblable à; plus vraisemblable.    - quæ sceleri propiora sunt quam religioni, Cic. Verr. 4, 112: des choses qui se rapprochent plus du crime que de la piété.    - quod propius vero est, Liv. 4, 37, 1: ce qui est plus près de la vérité.    - id vitium propius virtutem erat, Sall. C. 11, 1: ce vice se rapprochait davantage de la vertu.    - propius est fidem avec prop. inf. Liv. 4, 17: il est plus croyable que.    - a contumelia quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi, Tac. H. 2, 76: ce serait un affront plutôt qu'un honneur d'être choisi après Vitellius. [st1]4 [-] plus proche (par le sang), plus proche parent.    - alicui propior, Cic. Quinct. 97: plus proche parent de qqn.    - quibus propior P. Quintio nemo est, Cic. Quint. 31, 97: qui n'ont pas de plus proche parent que P. Quintus.    - gradu propior sanguinis, Ov. H. 3, 28: plus proche par le sang (plus proche parent). [st1]5 [-] qui touche de plus près.    - sua sibi propiora pericula esse quam mea, Cic. Sest. 40: [ils disaient] que leurs dangers les touchaient de plus près que les miens. [st1]6 [-] plus porté vers.    - oderat Aenean propior Saturnia Turno, Ov. Tr. 1, 2, 7: la fille de Saturne, plus portée vers Turnus, haïssait Enée.    - irae quam timori propior, Tac. An. 16, 9: plus enclin à la colère qu'à la crainte.
    * * *
        Propior, et hoc propius, huius propioris, pen. prod. Comparatiuum. Plaut. Plus pres.
    \
        Funeri propior. Horat. Vieillard, qui est sur le bord de sa fosse.
    \
        Gradu sanguinis propior. Ouid. Plus prochain parent.
    \
        Propior vero est. Liu. Il est plus vray semblable.
    \
        Id propius fidem est. Liu. Cela est plus pres de la verité.
    \
        Propius nihil est factum, quam vt occideretur. Ci. Il ne s'en est rien fallu qu'il n'ait esté tué.
    \
        Cura propior deam angit. Ouid. Qui la touche de plus pres.
    \
        Mors propior venit. Tibull. Prochaine.
    \
        Omnia sua sibi propiora esse pericula, quam aliena. Cic. Touchent de plus pres.
    \
        Et dicendi ardore eram propior, et aetate coniunctior. Cic. J'approchoye plus de luy, Je luy resembloye plus.

    Dictionarium latinogallicum > propior

  • 13 quidem

    quĭdem, adv. (placé après le mot sur lequel il porte) [st2]1 [-] vraiment, en vérité, certes (pour renforcer une affirmation ou une négation); précisément (pour mettre en relief). [st2]2 [-] et qui plus est, et encore, et cela (pour renchérir). [st2]3 [-] il est vrai, sans doute, à la vérité, c'est certain, il faut le reconnaître (pour faire une concession). [st2]4 [-] mais ce qui est sûr, c'est que; assurément mais (pour marquer une opposition). [st2]5 [-] du moins (pour marquer une restriction).    - est illud quidem maximum, Cic.: c'est là incontestablement le principal.    - consuluisti me per litteras de Capua tu quidem, sed idem de Casilino respondissem, Cic. Phil. 2, 102: tu m'as consulté sur Capoue, c'est vrai, mais je t'aurais fait la même réponse pour Casilinum.    - istaec quidem contumelia est, Ter.: c'est là assurément un affront.    - verbis non ille quidem ornatis utebatur, sed tamen non abjectis, Cic.: lui, certes, employait un vocabulaire qui n'était pas soigné, mais qui pourtant n'était pas vulgaire.    - cum quidem conaretur: au moment où précisément il s'efforçait.    - quaestor quadriennio post factus sum, cum quidem... Cic.: je fus nommé questeur quatre ans plus tard, et c'est alors que...    - cecidit Critias, dux tyrannorum, cum quidem adversus Thrasybulum fortissime pugnaret, Nep.: Critias, le chef des tyrans, fut tué, et cela au moment où, faisant face à Thrasybule, il montrait le plus grand courage dans la lutte.    - rex, gravi quidem, sed non letali vulnere accepto: le roi, atteint d'une blessure grave, il est vrai, mais non fatale.    - eruditissimus ille quidem horum omnium, Cic.: lui assurément, le plus savant de tous ceux-là.    - cum una legione et ea quidem vacillante, Cic.: avec une seule légion, et encore une légion chancelante.    - re quidem verā: mais en réalité.    - meā quidem sententiā: à mon avis du moins.    - ne... quidem: - [abcl]a - ne... pas même. - [abcl]b - ne... pas non plus.    - ne in castra quidem recepti sunt: ils ne furent pas même reçus dans le camp.    - consilium quod non est honestum ne utile est quidem: un projet qui n'est pas honnête n'est pas non plus utile.    - ne in urbibus quidem: pas même dans les villes.    - ne eum quidem vidi: même lui, je ne l'ai pas vu.    - eum ne vidi quidem: je ne l'ai même pas vu.    - Curio in acie collocat; ne Varus quidem dubitat copias producere, Caes. BC. 2: Curion range son armée en bataille; Varus, non plus, n'hésite pas à faire avancer ses troupes.    - quarum rerum illo tempore nihil factum, ne cogitatum quidem, Caes. BC. 2: actuellement, (dit-il) rien de tel n'a été fait ni même imaginé.    - castra capiuntur et ne nuntius quidem cladis relictus, Liv. 5: le camp fut pris, et pas un seul homme n'échappa pour porter la nouvelle de ce désastre.
    * * *
    quĭdem, adv. (placé après le mot sur lequel il porte) [st2]1 [-] vraiment, en vérité, certes (pour renforcer une affirmation ou une négation); précisément (pour mettre en relief). [st2]2 [-] et qui plus est, et encore, et cela (pour renchérir). [st2]3 [-] il est vrai, sans doute, à la vérité, c'est certain, il faut le reconnaître (pour faire une concession). [st2]4 [-] mais ce qui est sûr, c'est que; assurément mais (pour marquer une opposition). [st2]5 [-] du moins (pour marquer une restriction).    - est illud quidem maximum, Cic.: c'est là incontestablement le principal.    - consuluisti me per litteras de Capua tu quidem, sed idem de Casilino respondissem, Cic. Phil. 2, 102: tu m'as consulté sur Capoue, c'est vrai, mais je t'aurais fait la même réponse pour Casilinum.    - istaec quidem contumelia est, Ter.: c'est là assurément un affront.    - verbis non ille quidem ornatis utebatur, sed tamen non abjectis, Cic.: lui, certes, employait un vocabulaire qui n'était pas soigné, mais qui pourtant n'était pas vulgaire.    - cum quidem conaretur: au moment où précisément il s'efforçait.    - quaestor quadriennio post factus sum, cum quidem... Cic.: je fus nommé questeur quatre ans plus tard, et c'est alors que...    - cecidit Critias, dux tyrannorum, cum quidem adversus Thrasybulum fortissime pugnaret, Nep.: Critias, le chef des tyrans, fut tué, et cela au moment où, faisant face à Thrasybule, il montrait le plus grand courage dans la lutte.    - rex, gravi quidem, sed non letali vulnere accepto: le roi, atteint d'une blessure grave, il est vrai, mais non fatale.    - eruditissimus ille quidem horum omnium, Cic.: lui assurément, le plus savant de tous ceux-là.    - cum una legione et ea quidem vacillante, Cic.: avec une seule légion, et encore une légion chancelante.    - re quidem verā: mais en réalité.    - meā quidem sententiā: à mon avis du moins.    - ne... quidem: - [abcl]a - ne... pas même. - [abcl]b - ne... pas non plus.    - ne in castra quidem recepti sunt: ils ne furent pas même reçus dans le camp.    - consilium quod non est honestum ne utile est quidem: un projet qui n'est pas honnête n'est pas non plus utile.    - ne in urbibus quidem: pas même dans les villes.    - ne eum quidem vidi: même lui, je ne l'ai pas vu.    - eum ne vidi quidem: je ne l'ai même pas vu.    - Curio in acie collocat; ne Varus quidem dubitat copias producere, Caes. BC. 2: Curion range son armée en bataille; Varus, non plus, n'hésite pas à faire avancer ses troupes.    - quarum rerum illo tempore nihil factum, ne cogitatum quidem, Caes. BC. 2: actuellement, (dit-il) rien de tel n'a été fait ni même imaginé.    - castra capiuntur et ne nuntius quidem cladis relictus, Liv. 5: le camp fut pris, et pas un seul homme n'échappa pour porter la nouvelle de ce désastre.
    * * *
        Quidem, Aduerbium affirmandi. Certes.
    \
        Ego quidem scribo, tu vero legis. J'escris moy, mais toy tu lis.
    \
        Ne, vel nec quidem. Cicero, Neque officium, neque studium meum desyderabis: ne in publicis quidem. Mesme és affaires publiques je ne te fauldray point.
    \
        Et quidem, vel Ac quidem. Cicero, Nobis vero placet, et vehementer quidem. Et bien fort à la verité.
    \
        Quidem certe. Cicero. Illud quidem certe nostrum consilium iure laudandum est. Certainement.
    \
        Quidem hercle certo, vel certe. Terentius, Mea quidem hercle certe in dubio est vita. Pour tout certain.

    Dictionarium latinogallicum > quidem

  • 14 contumeliosus

    contumēliōsus, a, um [ contumelia ]
    позорящий, бранный, оскорбительный (epistulae in aliquem C; genus dicendi Q; verba Sen)
    c. alicui L, T, Q — оскорбительный для кого-л.
    homo c. C, Senругатель

    Латинско-русский словарь > contumeliosus

  • 15 fabrificatio

    Латинско-русский словарь > fabrificatio

  • 16 incendo

    in-cendo, cendī, cēnsum, ere [одного корня с candeo ]
    1) зажигать, поджигать, сжигать (facem, domum Sen; urbem C); возжигать ( aram V)
    2) разжигать, топить ( fornacem lignis Col)
    4) воспламенять, разгорячать, раздражать, возбуждать (aliquem, animum alicujus, cupiditatem C; aliquem ad aliquam rem C; incendi ad studia gloriā C; incensus amore animus V)
    equum calcaribus i. Hirtдать шпоры коню
    7) подстрекать, возмущать, натравливать ( aliquem in aliquem C)
    8) огорчать, расстраивать ( aliquem querelis V)
    9) озарять, освещать ( luna incensa radiis solis C)
    12) разрушать, губить ( genus alicujus Pl)

    Латинско-русский словарь > incendo

  • 17 insanabilis

    īn-sānābilis, e
    1) неизлечимый, неисцелимый ( morbus C)
    2) неисправимый ( ingenium L); неутолимый, безутешный (dolor Q, PM); непоправимый ( contumelia C)

    Латинско-русский словарь > insanabilis

  • 18 objurgatio

    objūrgātio, ōnis f. [ objurgo ]
    брань C, Sen; порицание, выговор (o. contumeliā careat C; objurgatione dignus Ap)

    Латинско-русский словарь > objurgatio

  • 19 alias

    aliās (sc. vices), Adv., I) zu einer andern Zeit (als der jetzigen), ein anderes Mal, sonst, sowohl von der Zukunft als von der Vergangenheit, sed alias iocabimur, Cic.: si non quaeret, nullus dixeris, alias ut uti possim causā hāc integrā, Ter. – im Ggstz. zu nunc u. dgl., sed de hoc alias; nunc redeo ad augurem, Cic.: sed alias pluribus: nunc etc., Cic.: quare placeat alias ostendemus; in praesentia etc., Cornif. rhet.: alias imperare soliti, tum etc., Curt.: si impetro, quid alias malim quam hodie has fieri nuptias? Ter. – verb. si quando alias, Suet.: si umquam alias ante, Liv.: si quando umquam alias ante, Liv.: non umquam alias ante, Liv.: numquam ante alias, Liv.: numquam alias, Hor.: si umquam alias tum profecto, Cic. – u. saepe alias, tum etc., Cic.: et saepe alias et maxime, Cic.: cum saepe alias, turn nuper, Cic.: et saepe alias et nuper, Cic.: neque tum solum, sed saepe alias, Nep. – semper alias, sonst immer, Suet.: raro alias, Liv.: non alias, sonst nicht, zu keiner andern Zeit, Liv. – alias... alias, das eine Mal... das andere Mal, bald... bald, non polest quisquam alias beatus esse, alias miser, Cic.: alias... alias... alias, Plin. 7, 188: u. so dreimal Varr. r.r. 2, 1, 15: viermal Cic. de inv. 1, 99: alias... plerumque, Cic.: interdum... alias, Cic.: alias... alias... saepius od. aliquando, Plin. – das zweitemal ausgelassen, s. Plin. 26, 13. – alias aliter, bald so, bald anders, Cic. – alii sunt alias, bald so, bald anders gesinnt, Cic. ad Att. 16, 11, 7. – alias aliud, bald dies, bald jenes, Cic.: u. so alias in aliam rem, Cic. – II) übtr.: 1) nach einer andern Seite od. Richtung, anderswohin, anderswo, alias fluere coepisse, Gaius dig. 41, 1, 7. § 5: si alias aditum non habeat, Paul. dig. 10, 3, 19. § 1: fures ab eo non inducti, sed alias ingressi, Ulp. dig. 47, 2, 40: bildl., alias accipere alqd (anders auffassen), Ulp. dig. 33, 8, 8. § 8 ( in den früher hier aufgeführten Stellen Cic. de fin. 1, 7. Plin. 24, 123. Iustin. 4, 1, 9 wird jetzt anders gelesen; Cic. ad Att. 16, 11, 7 ist anders zu erklären, s. oben no. I; und in den für alias = anderswo [an einer andern Stelle des Buches] von Brolén de Celsi eloc. p. 36 aus Cels. angeführten Stellen ist alias wohl = ein anderes Mal, s. oben no. I). – 2) bei andern Gelegenheiten, sonst, sermone Graeco, quamquam alias promptus et facilis, non tamen usque quaque usus est, Suet. Tib. 71, 1: sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat, Macr. sat. 5, 19, 2. – 3) sonst, übrigens, pomum ipsum alias non manditur, Plin.: Homerus multus alias in admiratione Circes, Plin. – 4) non alias quam, aus keiner andern Ursache, unter keiner andern Bedingung, in keinem andern Falle, als; nicht anders, als; u. non alias nisi, nicht anders, als wenn nicht, non alias magis suā contumeliā indoluisse Caesarem ferunt, quam quod etc., Tac.: debilitatum vulnere... iacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem, durch nichts so sicher, als durch den Schein des Todes, Curt.: non alias (unter keiner andern Bedingung) exsistet heres ex substitutione, nisi etc., ICt. – 5) im Juristenlatein, auf andere Weise (aliter), Ulp. dig. 33, 8, 8. § 8.

    lateinisch-deutsches > alias

  • 20 consulo

    cōnsulo, suluī, sultum, ere (vgl. cōnsul, cōnsilium), I) zu Rate gehen, Rat pflegen, beratschlagen, sich beraten, überlegen, a) im allg.: α) ganz absol. (s. Fabri Sall. Cat. 51, 4. Drak. u. Fabri Liv. 21, 16, 2), od. m. Ang. was? = worüber? durch allg. od. homogenen Acc., consulam, ich will mir's überlegen, Plaut.: etiam consulis? du überlegst dir's (besinnst dich) noch? Plaut.: post consulam, Ter.: et prius quam incipias consulto et ubi consulueris mature facto opus est, Sall.: facto non consulto in tali periculo opus esse, Handeln, nicht Überlegen tue in s. G. not, Sall.: u. so ubi facto magis quam consulto opus esset, Tac.: quia consulendi res non dabat spatium, Liv.: trepidare magis quam consulere, Liv.: in rebus secundis sapere et consulere meminisse, Liv.: consulens curia, Hor. – m. allg. od. homogenem Acc. = etwas beraten, über etw. sich beraten, rem delatam consulere, Liv.: rem nulli obscuram consulis, Verg.: consulta sunt consilia, Plaut.: re consultā et exploratā, Cic. – β) absol. od. m. allg. Acc. u. m. Ang. wie? u. dgl. durch Advv. u. dgl. od. durch Praepp., c. male, Sall.: c. bene, perverse, Sall.: de integro, Liv.: tamquam integrā re cum suis, Liv.: vestram omnium vicem (statt eurer aller), Liv.: in longitudinem, an die Zukunft denken, Ter.: in rem sapienter, Iustin.: in medium, in commune (für das allgemeine Beste), Verg., Liv. u.a. (s. Ruhnk. Ter. Andr. 3, 3, 16. Drak. u. Fabri Liv. 24, 22, 15. Mützell Curt. 5, 9 [27], 14): so auch in publicum, Plin. ep.: in unum, Tac. – m. allg. Acc., neque parari neque consuli quicquam occulte potest, Sall.: nihil salutare in medium consulebatur, Liv.: quae reges atque populi male consuluerint, worin sich schlimm beraten haben, Sall. – γ) m. Ang. in betreff wessen? worüber? durch de u. Abl., de communibus negotiis, Sall.: omnibus de rebus, Tac.: u. (Passiv unpers.) postquam bello confecto de Rhodiis consultum est, Sall. – od. durch indir. Fragesatz, quid agant, consulunt, Caes.: si Hannibal consulat, an in Italia remaneat, an domum redeat, Cornif. rhet.: consulite, utrum praesens deditio eorum fieri possit, an in diem differatur, Liv.: consulere, bellumne sit cum Romanis an pax habenda, Iustin. – δ) Partiz. consulens, als Übersetzung von βουλαιος, der Beratende, als Beiname Jupiters, Vopisc. Firm. 3. § 4.

    b) (prägn.) einen Beschluß fassen, beschließen, Maßregeln ergreifen, verfahren, α) ganz absol., si od. quod si dominus non consuluerit (Maßregeln ergreift), Sulp. Sev. chron. 1, 18. § 4 u. 5. – β) m. allg. Acc., tun consulis quicquam, Ter. – zugl. m. ut u. Konj., ut id consulerem, interea vita ut in tuto foret, Ter. – γ) absol. od. m. allg. Acc. u. m. Ang. wie? durch Advv. od. durch Praepp., libere c. ad summam rerum, mit Rücksicht auf das allgemeine Beste (Ggstz. omnia agere ad praescriptum), Caes.: nullis certis mandatis ex re (nach den Umständen), Tac.: sapienter in rem, mit Weisheit sachdienliche Maßregeln ergreifen, Iustin.: bene c. decreto memoriam alcis abolendo, Val. Max. – m. allg. Acc., quae reges atque populi male consuluerint, Sall. – δ) absol. od. m. allg. Acc. u. m. Ang. in betreff wessen? durch de m. Abl., gew. zugl. m. Ang. wie? durch Advv. od. Abl. modi (s. Dietsch Sall. Iug. 95, 3), aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est, Cic.: c. de uxore honestius (anständiger) Sall.: de perfugis gravius quam de fugitivis, Liv.: de vita atque tergo (plebei) regio more, Sall. fr. – m. allg. Acc., per fortunas tuas, Cicero, per liberos te oro et obsecro, ne quid gravius de salute et incolumitate tua consulas, Cael. in Cic. ep. – ε) absol. od. m. allg. Acc. u. m. Ang. gegen wen? durch in od. (selten) adversus od. advorsum m. Akk. u. zugl. m. Ang. wie? durch Advv. (s. Benecke Iustin. 1, 7, 10), c. adversus futuram famem, Sulp. Sev.: crudeliter in plebem, Iustin., od. in deditos victosque, Liv.: u. (Passiv unpers.) in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur, Liv.: nec in deditos gravius consultum, Curt. – m. allg. Acc., nihil in quemquam superbe ac violenter, Liv.: quia pessume (schlimmer als schlimm) istuc (= istoc) in te atque in illum consulis, si etc., Ter.: si quid in Croesum crudelius consuluisset, Iustin.: qui nil aliud nisi quod sibi soli placet consulit advorsum filium, nugas agit, Plaut.

    c) (prägn.) für jmd. od. etw. Rat schaffen, sorgen, Sorge tragen, auf etw. bedacht sein, jmdm. helfen, einer Sache abhelfen, für etw. arbeiten, zuw. auch = auf jmd. od. etw. schonende Rücksicht nehmen, jmd. od. etw. schonen, verschonen (oft verb. consulere ac prospicere, prospicere et consulere, consulere ac providere; Ggstz. neglegere alqm od. alqd), α) m. Dat.: parti civium consulere, partem neglegere, Cic.: c. multis civibus, Cic.: miseris civibus, Sall.: sibi, sich selbst helfen, auf seine Rettung bedacht sein, Cic. u. Caes.: c. militibus, Liv.: pupillo, Cic.: fugientibus, Tac.: non populo, non senatui, ne templis quidem ac delubris deorum, Tac.: alcis commodis et utilitati et saluti, Cic.: dignitati alcis, Cic.: concordiae, Liv.: irae magis quam famae, Suet.: securitati magis quam potentiae, Tac.: timori magis quam religioni, Caes.: fortunis alcis od. suis, Liv. u. Caes.: rebus suis, Nep.: saluti suorum, Cic.: suae ac militum saluti, Caes.: alcis vitae schonen, Caes.: valetudini suae, Cic.: vitae et fortunis suis, Cic.: voci laterique, Stimme u. Lunge schonen (v. Redner), Plin. ep. – m. Ang. wie? durch Advv., alci male, bene, Plaut.: alci optime, Cic.: patriae male in eo (dabei), Nep.: sibi minus commode, Caes. in Cic. ep.: suae vitae durius (euphemist. = Hand an sich legen, sich entleiben), Caes. – m. Abl. (durch), manu (durch Kampf) militibus, Sall.: etiam atque etiam quaeso et peto, ut quibuscumque rebus poteris, prospicias et consulas rationibus meis, Cic. ep.: timori alcis cotidie singulis vel etiam binis epistulis, Plin. ep.: sumptibus aliquanto rectius suā continentiā, quam alienā contumeliā, Plin. ep. – β) m. allg. Acc.: sed tamen aliquid consuli et prospici poterit, Cic. ad Att. 11, 14, 2. – γ) m. folg. ut od. ne u. Konj.: consulere ac prospicere od. consulere atque providere, ut etc., Cic. II. Verr. 1, 153; Cat. 2, 26: custodire et c. longe, ne etc., Verg. Aen. 9, 322: u. so ne deficerent, consulendum esse, Cels. 3, 4. p. 80, 13 D. – δ) bei vorherg. Negation m. folg. quo minus u. Konj., ne pupillo tutores propinqui consulerent quo minus fortunis omnibus everteretur, Cic. Verr. 3, 16. – ε) m. folg. si u. Konj., qui vomere bis in mense vult, melius consulet (sc. sibi), si biduo continuarit, der wird besser tun, Cels. 1, 3. p. 19, 33 D.

    d) in der Formel alqd boni consulere, etw. für gut achten, gut aufnehmen, mit etw. vorlieb nehmen, zufrieden sein, sich zufrieden geben, hoc munus, Sen.: eum libellum, August. fr. ( bei Suet.): nostrum laborem, Quint.: haec missa, Ov. – m. folg. Infin., ea fieri bonis, Cato fr.: minium invenisse, Plin.: m. folg. indir. Fragesatz, Varr. LL., Sen. u.a.: m. folg. si, Sen. u.a. Vgl. Lagergren de eloc. Plin. Sec. p. 149.

    II) jmd. sein Gutachten, seinen gutachtlichen Rat abgeben lassen, jmd. Bescheid geben lassen, jmd. um Rat od. seine Meinung befragen, jmd. zu Rate ziehen, jmd. befragen, bei jmd. sich befragen, Bescheid oder sich Rat holen anfragen, a) übh.: α) alqm, zB. quid ergo faciam? te consulo, qui philosophum audis, angar? excruciemne me? Cic.: m. lebl. Objj., speculum suum, Ov.: in suscipiendo onere vires suas, Quint. – u. alqm m. Ang. worüber? durch allg. Acc. od. durch de u. Abl., nec te id consulo, Cic.: quod me de Antonio consulis, puto etc., Cic.: c. alqm cotidie de se, Sen.: m. lebl. Objj., diem de gemmis, Ov. – u. alqm m. folg. indir. Fragesatz, alqm od. alqm per litteras quid mihi faciendum sit od. quid mihi faciendum esse censeat, Cic.: Alexandrum, cui relinqueret regnum, Curt.: rectorem ratis de cunctis consulit astris, unde notet terras, quae sit mensura secandi aequoris, Lucan.: alqm, uter illi maior videatur, Suet. – u. c. alqm, utrum... an etc., Liv. u. Val. Max.: c. alqm, regnare se interim vellet, an etc., Curt. – β) ohne alqm (das aus dem Zshg. zu ergänzen ist), bl. m. Ang. worüber? durch allg. Acc. od. durch de u. Abl., rem nulli obscuram, Verg.: semper aliquid de studiis aut de officiis vitae, Plin. ep.: de hoc quoque, Suet. – m. folg. indir. Fragesatz m. num od. (nachaug.) m. an u. Konj., ad alqm litteras et nuntios mittere consultum (verst. eum), utrum in Macedoniam veniret, Nep.: consuluit deinde, an totius orbis imperium fatis sibi destinaretur, Curt.: consulis, an existimem te in tribunatu causas agere decere, Plin. ep.

    b) einen Höhern, eine Behörde usw. Bescheid geben lassen, bei jmd. Bescheid holen, anfragen, α) den König od. Kaiser, m. Ang. worüber? durch de u. Abl., c. regem de aliis (= aliis rebus), Liv.: nihil decernendum putavi, donec te consulerem de eo, quod etc., Plin. ep. – m. folg. indir. Fragesatz, per quod effectum est, ut te consulerem, reddendum eum poenae suae an gravius aliquid constituendum putes, Plin. ep. – β) den Senat befragen = den Senat über etw. sich besprechen lassen u. = die einzelnen Senatoren um ihre Ansicht fragen, ihre Ansicht ausprechen lassen, bei den Senatoren Umfrage halten, umfragen, entw. bl. senatum, zB. senatus statim consulitur, Sall.: cum senator postulat, ut singuli consulantur, Fest. – od. zugl. m. Ang. worüber? durch de u. Abl., senatum de foedere, Sall. – od. m. folg. indir. Fragesatz, senatus a Bestia consultus est, placeretne legatos Iugurthae recipi moenibus, Sall.: de istis rebus in patria maiores natu consulemus, quo pacto ius nostrum adipiscamur, Liv.: consulit vos (den Senat zu Karthago), an cum eo confligere debeat, Val. Max. – bl. m. Ang. worüber? durch allgem. Acc., eam rem consules ad senatum deferunt, sed delatam consulere ordine non licuit, Liv.: u. im Passiv m. allg. Nom., cum ea, quae consulebantur (worüber mündliches Gutachten eingeholt wurde), ad exitum non pervenirent, Cic.: curandum autem (hic) hactenus, ne quid ad senatum ›consule‹ aut ›numera‹! sonst könnte es etwa im Senate heißen: »Umgefragt« oder »Abgezählt«! Cic. ad Att. 5, 4, 2. – absol., consulente Cicerone senatus frequens censuit etc., Sall. – γ) das Volk befragen, etw. vor das Volk zur Beratung bringen, beim Volke auf etw. antragen, populum (plebem etc.) m. Ang. was? durch allg. Acc. u. m. Ang. worüber? durch de u. Abl., nihil de eius morte populus consultus, Cic.: rogatio est, cum populus consulitur de uno pluribusve hominibus, Fest.: u. (ohne populum etc.) nec plus quam de singulis rebus semel consulunto, Cic.: seniores de tribus consulendum dixerunt esse, Liv. – m. folg. indir. Fragesatz, c. Quirites, utrum... an etc., Liv. – m. Ang. worauf? durch in u. Akk., plebem in omnia simul, Liv.

    c) einen Rechtskundigen befragen, bei jmd. sich Bescheid oder Rat holen (Ggstz. respondere), consuli quidem te a Caesare scribis; sed ego tibi ab illo consuli mallem (im Wortspiele mit no. I, b), Cic. ep. 7, 11, 2: cum consuleretur plurimum, Cic.: ii, qui consuluntur, die Rechtsgelehrten, Cic. – m. Ang. worüber? durch de u. Abl., qui de iure civili consuli solent, Cic.: de iure consulentibus respondere, Cic.: quotiescumque de iure praediatorio consulebatur, ad Furium consultores reiciebat, Val. Max.: selten durch Acc., si ius consuleres, peritissimus, Liv. 39, 40, 6 (vgl. den Ggstz. ius respondere, Cic. de or. 1, 198): durch folg. indir. Fragesatz, c. eum, an seni iam testato suaderet ordinare suprema iudicia, Quint. 6, 3, 92. – m. Ang. für wen? durch pro u. Abl., in welcher Sache? durch in u. Abl., pro te nunc hos consulo, post tempus, et in aliena re, Cic. – absol., licet consulere? (Höflichkeitsformel, mit der man sich an den Rechtsgelehrten wendete), Cic.: eodem tempore et discentibus satisfacere et consulentibus, Cic.: ad alqm consulendi causā venire, Val. Max.

    d) eine Gottheit od. deren Willensverkündiger, α) einen Orakelgott, Weissager usw. befragen, Hammonem, Iovem, Curt.: Delphis Apollinem, Suet.: ipsos deos, Ov.: antistites oraculi, Mela: haruspicem, Cic.: augurem, hariolum, Chaldaeos, Cato: mathematicos, Suet.: prodigiorum interpretem, Val. Max.: anum Cumaeam, Ov.: visam primum avem (v. Augur), Ov.: manes ut oracula, Mela: oraculum dei Carmeli, Suet.: Phoebi oracula, Ov.: sacras sortes, Ov.: spirantia od. trepidantia exta, Verg. u. Ov. – m. Ang. wie? durch Adv., Etrusci haruspices male consulentes, Gell. 4, 5. § 5. – od. wodurch? durch Abl. od. durch per u. Akk., deos hominum fibris, Tac.: numen publice privatimque nunc extis nunc per aves consultum, Liv. – m. Ang. worüber? durch de u. Abl., qua de re consulti magi monuerunt, ut etc., Val. Max.: u. (Passiv unpers.) se praesente de se ter sortibus consultum, utrum... an, Caes. – m. folg. indir. Fragesatz, c. Appollinem Pythium, quas potissimum regiones tenerent, Cic., quo potissimum duce uterentur, Nep.: Apollinem, quisnam ex ipsis Romae regnaturus videretur, Val. Max.: Tiresiam coniectorem, quid faciundum censeat, Plaut.: deum auguriis, quae suscipienda essent, Liv.: u. (ohne Ang. wen?) id possetne fieri, consuluit, Cic.: cum consuleret, quam cito HS sescenties impleturus esset, invenisse se exta duplicia, Plin. ep. – β) ein Priesterkollegium befragen, bei ihm anfragen, m. folg. indir. Fragesatz, senatus pontificum collegium consuli iussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset, Liv. 39, 5, 9: consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet, Tac. ann. 1, 10. – / Vulg. Nbf. consuleo, Ven. Fort. 9, 2, 89 u. 96. – Partiz. Fut. Akt. consuliturus (dem Sinne nach = consolaturus), Ven. Fort. 8, 3, 254. – Depon. Nbf. consulor, wov. sunt consulti, Commod. instr. 1, 22, 5.

    lateinisch-deutsches > consulo

См. также в других словарях:

  • contumelia — (Del lat. contumelĭa). f. Oprobio, injuria u ofensa dicha a alguien en su cara. sacar a alguien la contumelia. fr. coloq. Chile y Perú. Golpearlo con rudeza …   Diccionario de la lengua española

  • contumelia — index contumely, reproach Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 contumelia …   Law dictionary

  • contumelia — /kontu mɛlja/ s.f. [dal lat. contumelia, prob. affine a temnĕre, contemnĕre disprezzare ]. [spec. al plur., parola o frase offensiva] ▶◀ improperio, ingiuria, insulto, offesa, (fam.) parolaccia, vituperio. ‖ affronto, oltraggio. ◀▶ complimento,… …   Enciclopedia Italiana

  • Contumelĭa — (lat.), Mißhandlung, Beschimpfung, s. u. Injurie …   Pierer's Universal-Lexikon

  • contumélia — s. f. 1. Afronta injuriosa e humilhante. 2.  [Popular] Rapapé, cumprimento …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • contumelia — 1. paliza; porrazo; cf. sacar la contumelia, sacarse la contumelia; le sacaron la contumelia al Manuel en una pelea callejera , parece que le sacaron la contumelia a la Nancy porque se apareció con lentes oscuros en la oficina 2. diantre;… …   Diccionario de chileno actual

  • Contumelia — Para otros usos de este término, véase Contumelia (desambiguación). Contumelia es un oprobio, injuria u ofensa dicha a una persona en su cara. En la teología católica se llama contumelia a la injusta violación del derecho al honor del prójimo.… …   Wikipedia Español

  • contumelia — (Del lat. contumelia, injuria.) ► sustantivo femenino culto Injuria u ofensa dicha a una persona. * * * contumelia (del lat. «contumelĭa»; cult.) f. Insulto u ofensa dirigida a una persona. * * * contumelia. (Del lat. contumelĭa). f. Oprobio,… …   Enciclopedia Universal

  • contumelia — con·tu·mè·lia s.f. CO parola, frase o espressione ingiuriosa, che costituisce insulto o villania: una sfilza di contumelie, dire, lanciare contumelie, coprire qcn. di contumelie {{line}} {{/line}} DATA: av. 1342. ETIMO: dal lat. contumēlĭa(m),… …   Dizionario italiano

  • contumelia —    significado: expresión recordada en algunos pueblos como símbolo de alegría, protesta, triunfo, rebelión...    etimología: lat. contumelia ( afrenta, injuria ) …   Etimologías léxico asturiano

  • Contumelia (desambiguación) — Contumelia puede referirse a: Contumelia: Oprobio, injuria u ofensa dicha a una persona en su cara; Contumelia: Madre de Pan, que lo tuvo de Júpiter. Wikcionario tiene definiciones para contumelia.Wikcionario …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»